گزارشی مفصل پیرامون روابط ترکیه و لیبی

بیش از 500 سال تاریخ مشترک دو کشور لیبی و ترکیه کافی است برای اینکه بگوییم: روابط ترکیه و لیبی روابطی متمایز و مستحکم بوده است، تا جایی که می توان لیبی را در صدر کشورهایی دانست که شهروندانش بیشترین سرمایه گذاری را در خاک ترکیه کرده اند، کما اینکه شهروندان ترکیه ای نیز نقش پررنگی در سرمایه گذاری در کشور لیبی داشته اند. پیمانکاران ترک برای اولین بار در سال 1972 در کشور لیبی شروع به کار کردند. از همان زمان تا کنون، شرکتهای ترکیه ای، تنها در بخش ساخت و ساز، قراردادهایی به ارزش 40 میلیارد دلار، به منظور سرمایه گذاری در بخشهای مختلف این کشور، منعقد کرده اند. انتظار می رود این  میزان سرمایه گذاری در آینده نیز افزایش یابد.

تاریخ روابط ترکیه و لیبی

تاریخ روابط ترکیه و لیبی به دوران حمله اسپانیایی ها به لیبی برمی گردد، زمانی که مردم مقاوم و جانفدای لیبی در سال 1552 از امپراتوری عثمانی درخواست نمودند که آنها را در برابر حکومت اسپانیا، که سالیان متمادی بر مردم این مرز و بوم ظلم کرده بود، یاری کند. به دلیل این دعوت رسمی و با حضور امپراتوری عثمانی، مردم لیبی تا قرونی متمادی از تهدیدات استعمار طلبانه اسپانیا رهایی یافتند.

به گفته نویسندگان و محققان ترک، عثمانی ها در سال 1911 نیروهای خود را به منظور دفاع از کشور لیبی، به خاک این کشور اعزام کردند.

بعد از بیرون رفتن ایطالیایی ها از خاک لیبی و بعد از تأسیس حکومت سنوسی ها در این کشور، اولین سفر خارجی ادریس سنوسی، پادشاه وقت لیبی، به کشور ترکیه بود. در همان زمان پادشاه لیبی درخواست کرد که سعد الله گول اوغلو طی سالهای 1949 و 1952 به عنوان اولین نخست وزیر در دولت این کشور تعیین شود.

حضور شهروندان ترکیه در لیبی

پیرامون وجود شهروندان ترکیه در خاک لیبی باید گفت: اصطلاحی به عنوان "ترکمنهای لیبی" شایع شده است. منظور از ترکمن های لیبی کسانی است که از همان آغاز حکومت عثمانی، از سال 1551 در لیبی بوده اند. کما اینکه اصطلاحی دیگر به نام "کول اوغلی یا کراغله " وجود دارد که منظور از آن ترکهایی هستند که از طریق ازدواج با لیبی ها به این لقب مشهور گشته اند. تعداد شهروندان ترکیه ای در خاک لیبی به 35 هزار نفر می رسد. لیکن از سال 1975 موج دومی از مهاجرت ترکیه ای ها به سرزمین لیبی شکل گرفته است. در سال 1985 تعداد کارگزاران ترکیه ای در لیبی، به حدود 107 هزار نفر رسیده است.

حضور شهروندان لیبی در ترکیه

همانطور که از همان قدیم شهروندان ترکیه ای فرآوانی در لیبی سکونت داشته اند، برعکس این قضیه نیز صادق است و شهروندان لیبیایی مختلفی در جایجای ترکیه ساکن شده اند. ادبیات ترکیه همواره از احمد السنوسی که از لیبی برای شرکت در جنگ استقلال ترکیه آمده بود، تجلیل می کند.

امروزه شهروندان لیبیایی فرآوانی در مناطق مختلف ترکیه زندگی می کنند، همچون: محله لالالی در منطقه مشهور آکسارای استانبول که به نظر می رسد یک لیبی کوچک باشد! تعداد لیبی های ساکن این منطقه نزدیک به 35000 نفر  تخمین زده می شود. معظم فروشگاهها، رستورانها و شرکتهای واقع در این محله، در دست شهروندان لیبی است. تاجران لیبی صدها میلیون دلار در این منطقه سرزنده سرمایه گذاری کرده اند. بسیاری از آنها صاحبان سرمایه، تاجران و بازرگانان بزرگی هستند که در ابتدا برای معالجه، تجارت، تحصیلات و یا سکونت وارد ترکیه شده اند، ولی امروزه پروژه های تجاری- اقتصادی بزرگی در دست دارند.

ماهیت روابط ترکیه و لیبی در وقت کنونی چگونه است؟

به گفته کارشناسان اقتصادی، لیبی یکی از مهمترین عناصر دکترین موسوم به "سرزمین آبی" در سیاست ترکیه است. علاوه بر این، موافقتنامه های مختلفی طی سالهای اخیر بین دو کشور امضا شده است که شاخص مهمی بر اهمیت روابط بین دو کشور می باشد.

با روند رو به رشد سیاسی در کشور لیبی، انتظار می رود روابط ترکیه و لیبی رشد و شتاب بیشتری به خود بگیرد. زمینه های همکاری بین ترکیه و لیبی به بازسازی دولت لیبی، ایجاد زیر ساختهای قوی و توسعه آنها، رونق بازار آزاد مشترک، افزایش همکاری در زمینه های فرهنگی و مدنی و سایر زمینه هایی که منجر به تقویت هر چه بیشتر همکاری بین دو کشور شود، باز می گردد.

  

مهمترین سرمایه گذاریهای ترکیه در لیبی و حجم این سرمایه گذاریها

پس از آنکه مقامات لیبی زمینه را برای سرمایه گذاری شهروندان ترکیه ای فراهم کردند و به دنبال دو تفاهم نامه مشترک بین این کشور با ترکیه، که در 27 نوامبر 2019 به امضا رسیدند، سرمایه گذاریهای ترکیه در خاک این کشور، شاهد افزایش قابل توجهی بوده است.

به گفته رئیس شورای تجاری ترکیه و لیبی که بخشی از شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه است، حجم سرمایه گذاریهای ترکیه در بخشهای مختلف کشور لیبی،، به ویژه در بخش پیمانکاری، بالغ بر 120 میلیارد دلار برآورد شده است. حجم پروژه هایی که توسط سرمایه گذاران ترکیه ای در بخش ساخت و ساز کشور لیبی اجرا شده، از 28 میلیارد دلار فراتر رفته است.

امروزه چندین شرکت ترکیه ای در پروژه های احداث و توسعه نیروگاههای برق کشور لیبی، مشغول فعالیت هستند.

آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه " تیکا - TIKA" پروژه های زیادی را در لیبی به ویژه در بخش های فناوری، آموزش و بهداشت اجرا کرده است. شرکتهای ترکیه ای در لیبی بسیار مورد تقدیر و تحسین قرار گرفته اند؛ زیرا نقش پررنگی در بازسازی و عمران این کشور داشته اند. کشور لیبی همواره در تلاش بوده است که از تجارب و دانش این شرکتها نهایت استفاده را ببرد. تعداد شرکتهای ترکیه ای که هم اکنون در کشور لیبی مستقر بوده و به فعالیت مشغول هستند، 48 شرکت می باشد.

مهمترین سرمایه گذاریهای لیبی در ترکیه و حجم این سرمایه گذاریها

شهروندان لیبیایی یکی از برترین ملیت هایی هستند که طی سالیان گذشته بیشترین اعمال تجاری و سرمایه گذاریها را در خاک ترکیه انجام داده اند. بیشترین میزان سرمایه گذاری های شهروندان لیبی در ترکیه، در بخش املاک و مستغلات بوده است.

شهروندان لیبی مشمول قانون تابعیت ترکیه می شوند که در تاریخ 19/9/2018 صادر شده است. بر اساس این قانون هر شهروند لیبی که ملکی به ارزش 250،000 دلار خریداری نماید، می تواند از شهروندی ترکیه برخوردار شود. البته مشروط بر اینکه تمامی شرایط و مدارک مورد نیاز را تهیه نماید.

پس از اصلاح قوانین مربوط به شهروندی ترکیه که مهمترین آن در سال 2012 صادر گردید، زمینه سرمایه گذاری های خارجی در ترکیه بیش از بیش فراهم گردید. سرمایه گذاران خارجی بر روی انواع املاک و مستغلات این کشور سرمایه گذاری کردند، از آپارتمان و ویلا گرفته تا فروشگاههای تجاری الخ. شهروندان لیبی از جمله ملیت هایی هستند که بدون هیچ شرط و قیدی از حق سرمایه گذاری و خرید املاک و مستغلات ترکیه برخوردارند.

این تسهیلات باعث افزایش تعداد سرمایه گذاران و تاجران لیبیایی در خاک ترکیه شده و به طرز ملموسی در بازار ترکیه و به ویژه در بخش املاک و مستغلات این کشور، وارد فعالیت شده اند.

مبادله تجاری بین ترکیه و لیبی

ترکیه یک شریک تجاری بزرگ برای کشور لیبی محسوب می شود؛ زیرا  همواره توجه ویژه ای به بازرگانان، دانشجویان و کارگران و کارگزاران خارجی و به ویژه لیبیایی داشته و با تسهیلات فرآوانی همچون اعطای شهروندی، از حضور آنها در خاک خود استقبال کرده است؛ زیرا حضور چنین افراد و سرمایه گذارانی بر ارزش اقتصادی ترکیه می افزاید و سرمایه های بیشتری را وارد خاک این کشور می کند.

صادرات ترکیه به کشور لیبی

صادرات تجاری ترکیه به لیبی در حال حاضر سالانه به 2 میلیارد دلار می رسد. این در حالی است که واردات ترکیه از کشور لیبی تقریبا 350 میلیون دلار می باشد. ارزش مبادلات تجاری دو کشور قبل از سال 2010 نزدیک به 10 میلیارد دلار بوده است.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، صادرات ترکیه به لیبی، طی 4 ماهه نخست سال جاری (2021)، نسبت به مدت مشابه سال گذشته (2020)،  58 درصد افزایش یافته است. مقامات بلند پایه ترکیه تأکید کرده اند که این کشور در نظر دارد حجم صادرات خود را از کشور لیبی افزایش داده تا سالانه به 10 میلیارد دلار برسد.

در مورد صادرات ترکیه به کشور لیبی نیز باید گفت: این صادرات شامل مبلمان، کاغذ، محصولات چوبی و فولادی، محصولات شیمیایی، جواهرات، غلات، حبوبات، دانه های روغنی، گوشت مرغ، فرش، محصولات آهنی، فولاد و ده ها مورد دیگر می شود.

• صادرات لیبی به ترکیه 

کشور لیبی از طریق دریا، سه روز با کشور ترکیه فاصله دارد. فاصله این کشور تا ترکیه از طریق هوایی، بیش از دو ساعت نیست. فاصله نه چندان زیاد این دو کشور با یکدیگر فرصت ویژه ای برای شرکتهای ترکیه ای به حساب می آید که با آسودگی خاطر انواع محصولات و کالاها را از این کشور وارد کنند.

همچنین "توافقنامه حوزه صلاحیت دریایی" بین دو کشور ترکیه و لیبی، منجر به استحکام هر چه بیشتر روابط تجاری و اقتصادی آنها خواهد شد.

در همین زمینه، پلتفرم تجاری ترکیه و لیبی در اواسط اکتبر سال گذشته (2020) در استانبول، با مشارکت 200 موسسه اقتصادی دولتی و غیر دولتی کشور لیبی، به منظور تقویت روابط اقتصادی بین دو کشور منعقد گردید.

• حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و لیبی

حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و لیبی، در آغاز دهه دوم قرن بیست و یک، بالغ بر 10 میلیارد دلار بوده است. شایان ذکر است ارزش پروژه ها و سرمایه گذاریهای بخش ساخت و ساز به تنهایی 15 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است.

بر اساس داده های شورای صادرکنندگان ترکیه، صادرات ترکیه، از ماه ژانویه تا ماه جولای سال جاری (2021)، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (2020)، بیش از 58 درصد افزایش یافته و به یک میلیارد و 325 میلیون دلار رسیده است.

سرمایه گذاریهای لیبی در املاک و مستغلات ترکیه

مزایای فرآوانی که دولت ترکیه برای صاحبان املاک خارجی در نظر گرفته، باعث شده است سرمایه گذاران لیبیایی، به ویژه در بخش املاک و مستغلات، به میزان قابل توجهی سرمایه گذاری کنند. از جمله این مزایا این است که صاحب ملک می تواند اقامت ترکیه را بدست آورده و بدون ویزا حق ورود و خروج از ترکیه را داشته باشد، کما اینکه صاحب ملک می تواند به راحتی داخل تمامی شهرهای ترکیه به مسافرت بپردازد. همچنین می تواند برای تمامی اعضای خانواده خویش (همسر و فرزندان) اقامت ملکی کسب کند. این اقامت معمولا یک ساله و گاهی دو ساله است که قابلیت تمدید نیز دارد.

صاحب ملک، طی مدت اقامت خود در ترکیه، از تمامی حقوق شهروندان ترکیه ای برخوردار است، مانند: انجام تمامی کارهای اداری و دولتی، ثبت نام فرزندان در مدارس ترکیه و مدارس بین المللی و افتتاح حساب بانکی و بسیاری حقوق دیگر. 

آینده روابط ترکیه و لیبی

داده ها و گزارشات حاکی از آن است که آینده روابط ترکیه و لیبی شاهد استحکام بیشتری خواهد بود؛ زیرا روابط دو جانبه دو کشور از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و سرمایه گذاریها و مبادلات تجاری آنها روز به روز در حال افزایش است. از طرف دیگر اقلیت لیبیایی ساکن در ترکیه در حال افزایش بوده و به طرز قابل توجهی بر روی املاک و مستغلات ترکیه به سرمایه گذاری مشغول هستند.

شهروندان لیبی از برترین ملیت های جهان به حساب می آیند که جهت اخذ تابعیت ترکیه، بیشترین میزان سرمایه گذاری ملکی را در خاک این کشور کرده اند. با بررسی داده های مرکز آمار ترکیه پیرامون میزان فروش انواع املاک و مستغلات ترکیه به ملیت های خارجی، شهروندان لیبیایی درصد قابل ملاحظه ای از این خریدها را به خود اختصاص داده اند. همین نقطه قوت منجر به استحکام هرچه بیشتر روابط دوستانه دو کشور شده و امید است زمینه توافقنامه های همکاری بیشتر دو کشور نیز فراهم گردد.

 

 

ویرایش: شرکت املاک و مستغلات امتلاك ©

آیا این موضوع را پسندیدید؟ می توانید آن را با دوستان خویش به اشتراک بگذارد.